Zienswijzen ontwerpbegrotingen 2026 gemeenschappelijke regelingen

Dan zijn we volgens mij weer compleet en gaan we starten met de zienswijze begrotingen verbonden partijen 2026. Stukje toelichting: voor de uitvoering van een aantal gemeentelijke taken werken gemeenten samen in de vorm van een gemeenschappelijke regeling, de zogenaamde GR. De gemeente Altena neemt deel aan verschillende GR's. De betrokken gemeenten worden gevraagd zienswijze te geven op de begrotingen voor 2026 die de GR's dan ook hebben voorgesteld. De Raad heeft op 2 juli 2024 en op 4 februari 2025 moties aangenomen over deze GR's en de ombuigingsopgave van de gemeente. Vorig jaar heeft de Raad al een besluit genomen over de wijze van raadsbetrokkenheid bij regionale samenwerking en als gevolg hiervan zou de auditcommissie na 10 juni waar nodig een advies uitbrengen over de ontwerpbegrotingen van de GR's met een pluspakket. En tijdens de Altena-ronde kunnen fracties informatie verzamelen over het voorstel. Voor de behandeling ga ik even u meenemen in de personen die aan tafel zitten, zodat u weet wie er namens de verschillende fracties het woord voert. Aan mijn rechterkant zit meneer Van der Hoeven namens de ChristenUnie, meneer Verbaschot namens de VVA, meneer Sieland namens Altena Lokaal. Dan hebben we de portefeuillehouder, burgemeester Lichtenberg, en ambtelijke ondersteuning mevrouw Groenenberg. Gaan we naar de overkant. Daar is mevrouw Vos namens Progressief Altena, meneer Versluys namens de SGP, meneer Verdoorn namens het CDA en meneer Van Dijk namens de VVD. Aan mijn linkerhand zit de griffier meneer Anau Vermeulen en ik ben uw technisch voorzitter vanavond, mevrouw Enny Schermers. We hebben geen insprekers bij dit agendapunt, maar dat betekent dat we de eerste vraagronde gaan doen voor de mensen die hier aan tafel zitten om te kijken hoe we het voorstel nog kunnen verduidelijken. En meneer Van Dijk, ik zou dan aan uw kant graag willen beginnen.

Onze fractie heeft geen aanvullende vragen, voorzitter. Dank u wel, dank.

Dank u wel. Dan gaan we naar het CDA, meneer Verhoeven.

Verdoorn, ja, dank u voorzitter. Eerste stuk stond iets over de veiligheidsregio en een korting van 10% is dat duidelijk of dat nu wordt gehandhaafd in de voorjaarsnota 2025 en bij deze GR ontstaat een tekort zo. Hoe gaan we dat oplossen? Over het streekarchief heb ik nog een vraag of de huisvesting nog volgens begroting verloopt. En, we hebben eigenlijk allemaal een overzicht gehad per gemeenschappelijke regeling. Is het mogelijk om een financieel overzicht te krijgen, zodat we gelijk kunnen zien wat het verschil is en wat er opgenomen is in de begroting en wat we tekort of te veel hebben, echt een A4'tje met alle gemeenschappelijke regelingen bij elkaar, zodat we heel snel kunnen zien of we die 3% bezuinigingsopgave gaan halen. Dank u voorzitter.

Dank u wel. Dan schuif ik door naar meneer Van Sluis van de SGP.

Een klein vraagje over de GR het streekarchief. Daar wordt op een gegeven moment bij de aandachtspunten vermeld: de realisatie van de nieuwe huisvesting die blijft vooralsnog binnen de begroting. Leg ik dan de klemtoon teveel op vooralsnog, of zit daar iets te broeden? Dat was eigenlijk een inhoudelijke vraag. En dan had ik, ja, ik weet niet of ik hem hier nu moet stellen, maar als je een aantal van deze GR's ziet, is het eigenlijk net als in het gemeenteland dat er overschotten zijn bij de jaarrekening. En dat zie je natuurlijk ieder jaar wel een beetje terugkomen, maar dat is misschien ook meer een verrassing trouwens voor volgende week aan elkaar, want ja, wat zouden we daar natuurlijk mee kunnen doen? Want het is natuurlijk fijn dat je vanuit een positief overschot als delen en de gemeente iedere keer weer geld terugkrijgt. Maar we hadden misschien net een extra fietspad aan kunnen leggen in onze gemeente of zo bijvoorbeeld, maar dus ja, wat zouden we daarmee kunnen doen? Wat zouden we daarop kunnen sturen? Dank u wel.

Dank u wel, we gaan naar mevrouw Vos.

Ja, dank je wel, voorzitter. Voor mij blijft nog één vraag over. Bij de RBL zit de stijging van 10%. Ik zou graag willen weten waar die stijging op ziet.

Dank u wel. Ik heb voor mij 3 vragen. De eerste is de bezuinigingsopgave van 3%. Is die aan alle gemeenschappelijke regelingen gesteld? Ze worden niet in alle zienswijzen namelijk weergegeven. Het tweede wat mij opviel, is dat in de zienswijze enkele inhoudelijke opmerkingen zijn gemaakt over beleidskeuzes of anderszins. In de achterliggende stukken worden er ook kanttekeningen gemaakt, maar dit is wel een hele karige zienswijze die wij zo sturen. Is er geen beleidsmatige invulling of moet die dan van onszelf komen? Ja, mijn derde vraag is dan, moeten we denk ik als we gaan debatteren met elkaar over hebben hoe we daarmee omgaan? Dus laat ik eventjes, laat ik even rusten.

OK, dus u houdt nog een slag om de arm, dan gaan we naar meneer Verbaarschot, geen

Dank jullie wel. Dan schuiven we door naar portefeuillehouder burgemeester Lichtenberg en wellicht de ambtelijke ondersteuning.

Ja dank voorzitter, ja, ik weet een aantal vragen wel en een aantal niet, dus ik kijk ook eventjes naar mijn rechter- en naar mijn linkerhand in deze, collega Groenenberg. Wat betreft de veiligheidsregio, er is nog steeds geen duidelijkheid over het al dan niet schrappen van de beoogde korting van 10% op de brede doeluitkering. Het antwoord is dat de voorjaarsnotabesprekingen en het kabinet hier nog geen helderheid over hebben gegeven. Dat wachten wij nog steeds af en wellicht dat dat de komende weken nog komt en anders dan zullen we als veiligheidsregio en gemeente hier ook blijven spreken met het kabinet, want dit is nog wel een doorn in ons oog. Maar dat begreep u uit de toelichting ook al wel wat betreft de vraag van het CDA. De vraag of de huisvesting nog volgens de begroting zou verlopen. De SGP beantwoordde al dat dat inderdaad in de stukken stond. Met het woordje vooralsnog, voor zover mijn kennis nu strekt, is vooralsnog hier vooral vanuit een soort calvinistische voorzichtigheid opgenomen, want we weten nooit wat de toekomst brengt. Ik heb geen reden om aan te nemen dat het project uit de klauwen aan het lopen is en dat hebben wij op deze manier niet begrepen. We blijven dat natuurlijk monitoren, dus ik zou zeggen, vooralsnog is hier gewoon vooralsnog de gewenste voorzichtigheid die er soms in handelen mag betrachten, maar geen winstwaarschuwing, want zo is hij niet bedoeld. Dan de vraag van het CDA of een financieel overzicht op één A4 in financiële zin van alle GR en kunnen krijgen. Ik kijk even naar... Wij hebben wel een overzicht, een Excel-sheet van alle GR en gemaakt die we ook nog aan u toe gaan sturen bij de kadernota. Daar staan wel de financiële bedragen per GR in, niet naar een percentage van 3% daar nog weer aan gekoppeld bij begrotingen. Volgens mij en ik weet ook niet of dat heel makkelijk... Ja, bij sommige wel in ieder geval. U krijgt informatie van het college. Dat zal deze week verstrekt worden. Ik kijk even naar of dat al voor een deel beantwoord aan de vraagstelling. In ieder geval vergroot het het verdere inzicht in de GR en of u nog meer nodig heeft, dan hoor ik dat nog wel. Het is een overzicht in 3 à 4 A4'tjes wat u dan krijgt. Dus twee A4'tjes meer. Dan de jaarrekeningen overschotten, vraag van meneer Versluis, op zich een bekende vraag, ook een terechte vraag. Daarom is ook in de nota verbonden partijen opgenomen dat GR'en geen ongebreidelde algemene reserve mogen hebben. Er is een algemene reserve mag er alleen maar voor zijn om echte exploitatierisico's op te vangen en bestemmingsreserves mogen er ook alleen maar zijn als er een duidelijke bestemming is en anders mag dit ook niet. Dat is de spelregel die we hebben afgesproken. En net als veel gemeenten hebben ook GR'en in de laatste jaren hier en daar wel wat in de uitvoeringskracht te maken gehad met gebrek aan personeel, last van situaties, waardoor een deel van die overschotten ook wel verklaarbaar kunnen worden. Daar zitten we als college, maar ook als ambtelijke organisatie voortdurend wel bij om dit geen structureel aspect te laten worden en ook de vragen in de sturing op de uitvoering om dit tot een minimum te beperken. Daar zit een kanttekening bij bij een gemeente. Hebben wij natuurlijk ook een algemene reserve om risico's op te vangen, mocht het een keer tegenzitten. Dat is bij GR'en natuurlijk wel beperkt. En daarom hopen we eigenlijk liever dat een GR zich wel iets rondom de lijn of iets daarboven beweegt dat wij tekorten krijgen. Want dan zijn we heel snel als gemeente staan we zelf aan de lat en hebben we een ingewikkelde discussie te voeren. Maar het signaal is herkenbaar en op die zin sturen wij ook op. Dat wij en dat ziet u ook de formats terugkomen dat we iedere keer kijken of voldaan wordt aan de nota verbonden partijen en de afspraken die we daar samen in gemaakt hebben. De RBL die past zich even door, want die heb ik zelf niet zo op het netvlies staan. Dan de vraag van de ChristenUnie is de bezuinigingsopdracht van 3% aan alle GR'en gesteld? Nee, niet zo in letterlijke zin heeft u bij de kadernota ook vanuit het college kunnen meekijken. Wij hebben als college indachtig de eerste motie die u als gemeenteraad heeft opgenomen met alle GR'en het gesprek aangegaan. Bent u al bereid om een beweging mee te maken met waar gemeenten ook mee geconfronteerd worden? En dat is bij bijna alle GR'en ook het geval. En daar zit ook in die zin een vereniging in of bezuinigingsopdrachten of taakstellingen of op anderszins wordt er al voorzien in die beweging mee te maken die gemeenten meemaken, bij uitzondering van twee en daar stellen we voor over de gedachte van de motie van uw Raad. Om daar wel die tweede motie met 3% en de zinswijze op te nemen en mee te geven aan het bestuur van die betreffende GR. En dat hebben wij inmiddels ook ambtelijk met onze collega-gemeenten afgestemd. Volgens mij ja, kijk ik naar Ron. Dat is het antwoord. Voor mij heb ik dan wat ik kon beantwoorden beantwoord. Fleur RBL. Ik heb even zitten kijken.

Het is fijn als dat in de microfoon kan.

Ik heb even zitten kijken. Ik heb hier in de tussentijd wel iets gevonden, alleen dat doet, denk ik, niet de vraag naar wens beantwoorden, dus ik ga dat even navragen bij de inhoudelijke contactpersoon.

Dus zo zeg ik bij deze toe dat u die schriftelijk krijgt nog deze week.

OK, dat is heel fijn, die is de toestemming al. Kijk, ik eventjes de kring rond of er behoefte is aan een tweede vraagronde. Ik zie dat meneer Van der Hoeven en ik zie meneer Sluis, meneer Van der Hoeven aan u het woord.

Ja, een onbeantwoorde vraag ging over de beleidsmatige opmerkingen die ik had gesteld. Ja, de tweede vraag die eigenlijk ook naar aanleiding van de reactie op de veiligheidsregio en 10% korting wordt gezegd, is dat ik een beetje proefde aan de portefeuillehouder dat men dat zo zag, dat het ons probleem zou zijn. Maar wij worden ook door het rijk gekort op zaken en dus is de reflex van de gemeente dat als de veiligheidsregio 10% gekort wordt, dat wij dat dan als gemeentes per definitie moeten betalen, of als dat een taakbeperking vanuit het rijk is, dat ze dat dan ook bij de veiligheidsregio op moeten lossen. En de derde vraag, die heb ik ten eerste nog niet gesteld, voorzitter, als het mag. Baronie wordt wel genoemd als voorbereiding op eventueel een nieuwe te vormen gemeenschappelijke regeling, ook in het kader van het RBT of de regionale samenwerking West-Brabant. Maar het is nog te vroeg om dat dan ook in deze nota op te nemen, want er zijn geen financiële consequenties nog te verwachten komend jaar.

Dank u wel, gaan we nu meneer Versluis.

Toch even nog terugkomend op mijn vragen. Ook het antwoord daarop over de overschotten binnen de GR. Ik snap aan de ene kant het antwoord wel van er is aandacht voor. Maar ja, ik zou het nog wel precies willen horen. Op welke manier is er dan aandacht voor? Ik denk, als ik het gewoon snel door mijn ogen heen zie, dat deze gemeenschappelijke regeling ongeveer tussen de twee en 2,5 miljoen voor ons als gemeente om overschot te creëren. En dat is natuurlijk hartstikke fijn dat dat terugvloeit naar ons, maar je zou liever natuurlijk aan de voorkant willen scoren. Dus ja, op welke wijze is er aandacht voor en dan ook in het licht wat natuurlijk nu hier gesteld wordt van een motie die dan voorgesteld wordt om 3% tekorten? Ja, ik vertaal het even met mijn woorden, wordt er gepiept en gekreund, maar er zijn wel overschotten. Dus hoe krijgen we dat nou wat beter in balans? Wat zou de rol van ons erin kunnen zijn?

Om het te vergeten in de tweede termijn. Nee, dan gaan we terug naar de portefeuillehouder. Aan u het woord.

Ja voorzitter, excuus ook aan het raadslid Verhoeven, want ik had inderdaad nog geen antwoord gegeven op zijn zienswijze op het inhoudelijke beleid en zijn constatering is volgens mij wel terecht dat, op de manier waarop de zienswijzen nu zijn opgesteld, er nauwelijks een inhoudelijke reactie op het voornemen links en rechts is opgenomen. Laat ik het zo zeggen: vanuit mijn rol hier als coördinerende portefeuillehouder vind ik dat eigenlijk een positief teken. Omdat ik daarmee zou moeten kunnen constateren dat in de voorbereiding, zowel ambtelijk als in de bestuurlijke betrokkenheid, de inhoudelijke koers van de verschillende GR'en voldoet aan de verwachting die ook het college van Altena bij de inhoudelijke koers heeft. En mocht dat niet zo zijn, dan mag u ook verwachten dat het college wel degelijk met een inhoudelijke zienswijze op die koers van een GR zou willen reageren. Dus het antwoord is eigenlijk in die zin dat wij vanuit het college geen aanleiding hebben om te veronderstellen dat de GR'en als verlengd lokaal bestuur niet in hun begrotingsvoorstellen voor 2026 de dingen doen die wij vanuit Altena graag van hen verwachten. Dan kom ik, ik doe ze toch gewoon in die volgorde, over de brede doeluitkering. Meneer Verhoeven, ik ga hem dan gewoon toch technisch even beantwoorden, zoals gemeenten hiernaar kijken en niet in de wat-als-daadstelling of in de wat-als-hypothese. De brede doeluitkering die veiligheidsregio's tot nu toe rechtstreeks van het Rijk krijgen, is ter uitvoering van door het Rijk in de Wet op de veiligheidsregio's vastgestelde takenpakketten die veiligheidsregio's moeten uitvoeren. In het hoofdlijnenakkoord van het huidige kabinet is opgenomen een beleidsregel waarin alle specifieke uitkeringen, de SPUK's, zouden worden omgevormd naar generieke uitkeringen met een korting van 10%. Daar worden gemeenten mee geconfronteerd, voor zover dat op termijn het geval is. Maar er is in die rekenmethodiek ook de brede doeluitkering voor de veiligheidsregio's meegenomen en vanuit VNG-verband, vanuit gemeentelijk verband, menen we dat een onterechte koppeling is omdat hier de veiligheidsregio's een inhoudelijke taak uitvoeren voor het Rijk, in opdracht van het Rijk. En dan is het dus een gesprek dat momenteel plaatsvindt tussen de VNG en het kabinet, ofwel u past een onjuiste rekenmethode toe in dit verband om op die 10% korting te komen, dan wel u moet als Rijk aangeven wat u dan wil dat wij voor 10% als veiligheidsregio's minder aan taken gaan uitvoeren. Het is niet zo dat wij als gemeenten vinden dat wij dan dat gat zouden moeten dichten. Dat gesprek vindt momenteel plaats. En wij hopen eigenlijk dat het kabinet in die zin, en ik heb er, nou ja, zou ik zeggen, enigszins hoop op dat in de redelijkheid van dit gesprek het kabinet bereid zou willen zijn om te luisteren en te zien welke inhoudelijke taakstellingen de veiligheidsregio's voor het kabinet ook in de uitvoering van de kabinetsdoelstellingen op het gebied van de veiligheidsregio's aan het uitvoeren zijn en dat die korting op dit punt ook helemaal niet gepast is. Zeker niet in het oog van de momenteel landelijke oproep vanuit het kabinet die ook voor een deel bij de veiligheidsregio's landt, de vraag hoe wij onze samenleving weerbaar en meer veerkrachtig zouden kunnen maken naar de toekomst toe, gezien alle veiligheidsdreigingen die we hebben. Dat gesprek vindt momenteel dus plaats en in dat licht voeren wij ook als gemeente Altena met de VNG dat gesprek. Dus voor mij is dat het beste inhoudelijke antwoord wat ik nu kan geven en niet over wat-als-dan-als uiteindelijk het kabinet het niet besluit, dan is het ook aan het kabinet om aan te geven wat we niet meer doen. Dan de Baronie. De Baronie is op dit moment nog geen GR, dus zit in een hele formele zin ook niet in dit formele raadsvoorstel over zienswijzen op GR'en. U heeft wel in de kadernota kunnen zien dat wij als college vinden dat een deel van de financiering van de samenwerking op de Baronie moet komen uit een herstructurering, herziening van de wijze van samenwerken in de RWB. En die kunt u ook wel in deze zienswijze terugvinden. En dan tot slot de SGP. Ik snap uw verzoek. En de manier waarop wij op dit moment daarop toetsen, en volgens mij doen wij dat als gemeente Altena vanuit het college, zowel bestuurlijk als ambtelijk, ook steeds scherper. En de manier waarop wij met GR'en omgaan. We hebben de nota verbonden partijen. Daar toetsen we iedere keer op bij de jaarrekeningen of nog steeds in het kader van die nota verbonden partijen voldaan wordt aan de spelregels die wij hebben opgesteld over hoe om te gaan met jaarrekeningresultaten. En het feit dat we eigenlijk met alle GR'en behalve twee nog op dit moment al in besprekingen zitten, hoe gemeenschappelijke regelingen kunnen bijdragen aan de trap-op-trap-af-beweging die wij als gemeente maken, voorzie ik naar de toekomst toe dat voor een deel dit vraagstuk steeds kleiner zal worden. Mocht dat niet het geval zijn, dan ben ik de eerste die met meneer Van Sluis een gesprekspartner zal zijn om te kijken hoe we de spelregels nog verder kunnen aanscherpen.

Dank u wel meneer Richtenberg, dan heb ik volgens mij twee toezeggingen gehoord. De ene betrof de vraag van meneer Verdoorn over het overzicht van de financiën op één A4'tje. Het lag al in de planning begreep ik dat er 3 A4'tjes uw kant op gaan en dat we die allemaal als Raad tegemoet mogen zien. En nog wel deze week en de andere ging de betreffende RBL-vraag. Met een Excel-bestand, maar dat nog beter inzoomend was eigenlijk ja op de vraag van Progressief Altena van mevrouw Vos.

Ja, voordat het RBL-bestand wordt gemaakt, wordt er een Excel-bestand gemaakt. Dat Excel-bestand is het antwoord op de eerste vraag, dus dat is iets meer dan één A4'tje en ik hoop dat dat zoveel mogelijk aan de vraag van meneer Verdoorn tegemoetkomt. En anders hoor ik graag wat hij nog extra nodig heeft. Het is een vrij uitgebreid mooi overzicht en de vraag van mevrouw Vos zullen wij schriftelijk zo snel mogelijk beantwoorden.

Dank u wel. Dan gaan we de conclusie trekken over, bent u voldoende geïnformeerd om u goed te kunnen voorbereiden op de behandeling van de agendatafel op 3 juni? En moet het dan opnieuw besproken worden. Ja, dat is de vraag inderdaad, ik zie u al knikken, dus het moet zeker gewoon maar. Of zegt u van nou, we hebben onze zorg of onze vragen kunnen stellen. Ik zie dat meneer Van der Hoeven graag wil reageren, aan u het woord.

Ja voorzitter, met een duidelijke beantwoording van de portefeuillehouder zou het wat ons betreft wel een hamerstuk kunnen zijn, maar er blijft altijd een zwaard van Damocles boven hangen van hoeveel tijd besteden we aan, hoe organiseren we het slim met beoordelen van deze stukken? Misschien dat we wel 2% kunnen bezuinigen als alle gemeenschappelijke regelingen het op één A4'tje mogen schrijven in plaats van zulke boekwerken van 48 MB die je eigenlijk niet gelezen krijgt, hè? Dus ik vind dat we daar wel met elkaar het gesprek over moeten voeren van hoe gaan we dat nu organiseren? Ook met onze buurgemeentes, want we zitten hier gewoon te pionieren. En dat is volgens mij niet goed, dus dat is eigenlijk een voorstel. Los van het afhameren van de zienswijzen. En wat ik wel graag op een of andere manier gegarandeerd zou zien.

Zou dat iets zijn om mee te nemen naar de auditcommissie? Maar goed, nu ga ik een inhoudelijke vraag stellen aan u, eigenlijk was het een technische vraag, gaan we 2 juni met elkaar of 3 juni? Zullen we dit opnieuw op de agenda zetten of is het wat jullie betreft een hamerstuk? Mag ik even zien wie graag wil dat het 3 juni opnieuw terugkomt op de agenda? Nee, dan mag ik dus constateren dat het een hamerstuk is met dan eventueel de opmerking van meneer Van der Hoeven erbij. Ja, dank allemaal voor jullie inbreng, sluit ik dit. Voorzitter.

Voorzitter, mag ik als nabrander één korte reactie geven? Op zichzelf snap ik de vraag van meneer Van der Hoeven wel, daar waar het gaat over betrokkenheid van raden. In het verleden waren er vanuit verschillende gemeenten raadsleden die met elkaar dan samen een GR aan het beoordelen waren. Het is aan u als raad of u dat soort bewegingen weer in gang wil zetten. Maar ik wil wel zeggen dat deze zienswijzen zowel ambtelijk als vanuit collegeverband in de formats met alle gemeenten aan de voorkant wel gedeeld worden. Dus er is voor een deel wel beantwoord aan de vraag die meneer Van der Hoeven misschien impliciet stelt van, wordt hier in gezamenlijkheid naar gekeken? Het antwoord is dus ja.

Dank nog voor uw aanbeveling, dan gaan we even wisselen wellicht van woordvoerder of niet, dan mag u gezellig blijven zitten. Maar we gaan hier in ieder geval naar het volgende agendapunt over die mooie nota, cultuur, recreatie en toerisme. Ik zie dat er bij het CDA even gewisseld wordt. Ik zie dat de VVD gaat wisselen. Ja.